از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون دو جریان فکری و سیاسی مهم و مؤثّر به منصه ظهور رسیده‌اند. جریان اولی را که می‌توان به لحاظ فکری آن را «جریان اسلام‌گرای فقاهتی» و از حیث سیاسی «جریان اصول‌گرا» نامید، بار اول در دهة شصت و بار دیگر در دهة هشتاد به اوج قدرت خود رسید وک چکیده کامل
از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون دو جریان فکری و سیاسی مهم و مؤثّر به منصه ظهور رسیده‌اند. جریان اولی را که می‌توان به لحاظ فکری آن را «جریان اسلام‌گرای فقاهتی» و از حیث سیاسی «جریان اصول‌گرا» نامید، بار اول در دهة شصت و بار دیگر در دهة هشتاد به اوج قدرت خود رسید وکماکان به آن ادامه می‌دهد. در مقابل، جریان دوم که می‌توان از نظر فکری آن را «جریان نواندیش دینی» و از منظر سیاسی «جریان اصلاح‌طلب» خواند، در دهة هفتاد به اوج رشد خود رسید و از آن زمان، به‌ویژه پس از حوادث دهمین انتخابات ریاست جمهوری، به افول‌گراییده است.
هدف اصلی این مقاله، بررسی تطبیقی دیدگاه‌های این دو جریان نسبت به مسئلة حقوق زنان، به‌ویژه مقولة مشارکت سیاسی آنهاست و فرضیة آن نیز عبارت است از اینکه: «مبانی فکری و دینی متفاوت این دو جریان، منجر به موضع ناهمگون آنها نسبت به مسئلة حقوق زنان، به‌خصوص مقولة مشارکت سیاسی آنها، شده است». برای ارزیابی این فرضیه، سعی بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی مبانی فکری و تلقی دینی دو جریان مذکور، مواضع آنها نسبت به مقوله حقوق زنان، به‌ویژه در زمینة مشارکت سیاسی و خانواده، مقایسه شود. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که از یکسو بین مواضع دو جریان مذکور نسبت به حقوق زنان تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد و از سوی دیگر، این اختلافات اساساً ناشی از تفسیر متفاوت، ولی غیرمنعطف، آنها نسبت به دین است.
پرونده مقاله
در ارتباط با مفهوم «خود»، آثار و نوشته¬های فراوان وجود دارد. با وجود این، یکی از تعاریف آن، به خصوص در تلقی مدرنیستی و پسامدرنیستی آن، به فضایی از استقلال و کنشگری خودمختار فاعل شناسا اشاره دارد؛ چنان¬که در پیشبرد خویش، «خودرانشی» و در عبارتی مانند «خودش کرد»، می¬توان ا چکیده کامل
در ارتباط با مفهوم «خود»، آثار و نوشته¬های فراوان وجود دارد. با وجود این، یکی از تعاریف آن، به خصوص در تلقی مدرنیستی و پسامدرنیستی آن، به فضایی از استقلال و کنشگری خودمختار فاعل شناسا اشاره دارد؛ چنان¬که در پیشبرد خویش، «خودرانشی» و در عبارتی مانند «خودش کرد»، می¬توان این امر را مشاهده کرد. اساساً این تلقی از مفهوم خود در میان اندیشمندان سیاسی نیز به کرات مشاهده می¬شود. دو تن از این متفکران قرن بیستم که با این تلقی مطالبی را به رشته تحریر درآورده¬اند، «هانا آرنت» و «هربرت مارکوزه» هستند. از یکسو آرنت با مطرح¬کردنِ مفهومِ «تکثر انسانی»، به دنبال این ایده است که انسان¬ها را به عنوان «فاعل شناسا» و به عنوان موجودی متمایز و آزاد آشکار سازد. او نهایتاً این طریقه را با مفهوم «عمل» پیوند می¬دهد تا از این طریق، خودِ انسانی را به عنوان نقش¬دهندگان به نظام سیاسی معرفی کند. از طرف دیگر، هربرت مارکوزه قرار دارد که خصوصاً در کتاب «انسان تک¬ساحتی» به دنبال فعال ساختن انسان‌ها به عنوان خودهای کنشگر و مستقل از چنگال یک نوع پیوستگی است که جامعۀ سرمایه¬داری ایجاد کرده است. از این¬رو تا وقتی این پیوستگی وجود دارد، عمل سیاسی نیز محدود است. اساساً وجه متمایز مفهوم-بندی خود در اندیشۀ آرنت و مارکوزه، با فلسفۀ سیاسی غالب پیش از خود در این است که فلسفۀ سیاسی پیشین، خود را به شدت وابسته به «قدرت»، «سلطۀ فناوری»، «تکنولوژی» و «رسانه» و از اصالت خویش دور ساخته است و این دو با پیوند مجدد سوژه با عمل سیاسیِ متکی به خویشتن، درصدد بازیابی مجدد کنشگری سوژه همت می¬گذارند.
پرونده مقاله
در قرن بیستم، دولت¬هایی شکل گرفتند که با صفت «توتالیتر» شناخته می-شوند. آنها گروه گسترده¬ای اعم از محافظه¬کاران و راست¬گرایان تندمزاج فاشیست و چپ¬گرایان رادیکال کمونیست را در برمی¬گیرند. ماهیت و سبک رفتاری این دولت¬ها در آموزه¬ها یا خط¬مشی¬های آنها تجلی می¬یابد که کم و چکیده کامل
در قرن بیستم، دولت¬هایی شکل گرفتند که با صفت «توتالیتر» شناخته می-شوند. آنها گروه گسترده¬ای اعم از محافظه¬کاران و راست¬گرایان تندمزاج فاشیست و چپ¬گرایان رادیکال کمونیست را در برمی¬گیرند. ماهیت و سبک رفتاری این دولت¬ها در آموزه¬ها یا خط¬مشی¬های آنها تجلی می¬یابد که کم و بیش ریشه در گذشته دارد. از این¬رو برخی از متفکران از جمله کارل پوپر و شوپنهاور مدعی¬اند که یکی از فیلسوفانی که ردپای اندیشۀ او را می¬توان در این آموزه¬ها به خوبی مشاهده کرد، هگل است. اکنون هدف اصلی این مقاله آن است که با انطباق مهم¬ترین ویژگی¬های نظریۀ دولت هگل با آموزه¬های دولت¬های توتالیتاریستی قرن بیستم، عمدتاً از جناح و نوع نازی یا فاشیستی آن در آلمان و ایتالیای بین دو جنگ جهانی، میزان صحت این ادعا روشن و آشکار شود. به¬ همین دلیل، پرسش اصلی پژوهش حاضر نیز چنین است: «آیا هگل دربارۀ دولت مورد نظر خود به ¬گونه¬ا¬¬ی نظریه¬پردازی کرده و به مضامینی اشاره نموده است که با آموزه‌های حکومت¬های توتالیتر قرن بیستمی انطباق دارد؟». یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که هر چند در لابه¬لای افکار و اندیشه¬های هگل درباره دولت و ویژگی¬های آن و هدف و غایتی که دولت به ¬دنبال آن است، مضامینی یافت می‌شود که مورد کج¬فهمی یا سوءاستفاده دولت¬های توتالیتر قرن بیستم واقع شده، در مجموع با آموزه¬های این دولت¬ها به کلی متفاوت است و البته با موازین و قواعد دموکراسی یا لیبرالیسم نیز همسویی کامل ندارد. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با رویکرد اسنادی- تاریخی است و جمع¬آوری داد¬ه¬های مناسب برای تحلیل نیز به شیوۀ کتابخانه¬ای انجام شده است.
پرونده مقاله
