نقدي بر جايگاه طبقه در مدرنيتۀ انعطاف‌پذیر «اولريش بک»
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظریحسین مسعودنیا 1 * , رضا محمود اوغلي 2 , محمود رضا رهبر قاضی 3
1 -
2 - دانشگاه محقق اردبيلي
3 -
کلید واژه: طبقه, پسامارکسيسم مدرنيتۀ انعطاف‌پذیر فردگرايي جامعه خطرپذیر,
چکیده مقاله :
در اين مقاله، مفهوم طبقه در ديدگاه «اولريش بک» نقد و بررسي شده است. چارچوب نظري پژوهش بر مبناي رويکرد انتقادي است که هدف اصلي آن به چالش کشيدن فرهنگ و عقل خودبنياد مدرنيته است. اولريش بک به عنوان يکي از نظریه‌پردازان مدرنيته انعطاف‌پذير، مرگ طبقه، مرگ هويت‌هاي جمعي و سازه‌هاي سنتي را در فرايند گذار به مدرنيته انعطاف‌پذیر اعلام مي‌کند و بر عنصر فردگرايي در عصر جديد تأکيد مي‌کند. نويسندگان در مقاله حاضر اين چارچوب را به دليل ناديده گرفتن نابرابري‌هاي اجتماعي در جامعۀ مدرن مورد نقد قرار مي‌دهند و نشان مي‌دهند که نظريۀ بک دربارۀ زوال هويت‌هاي جمعي داراي ناهماهنگي‌ها و تناقضات بسيار جدي است. هدف اصلي اين مقاله، رد واقعيت تغییرات اجتماعي نيست، بلکه هدف اصلي، تبيين اشتباهات و تناقضات دروني موجود در آثار بک، همراه با دفاع از تحليل طبقاتي در مباحث جامعه‌شناختي است
In this paper, the conception of class was criticized and studied in “o’lrisch beck”‘s view. The theoretical framework of research is based on the critical approach that aims to challenge the self-founded culture and intellect of modernity. O’lrisch beck as one of the flexible modernity theoreticians declares the death of class, the death of collective identities, and traditional construction in transition process to flexible modernity and emphasizes on individualism in modern age. In this paper, the authors criticize this framework due to ignorance of social inequalities in modern society and shows that beck’s theory about collective identities declination has very serious inconsistencies and contradictions. The main purpose of this essay is not, rejection of the reality of social changes, but the main goal is the clarification of existing internal mistakes and contradictions of Beck’s writings, along with the defense of class analysis in sociology discussions
اباذري، يوسف و حسن چاوشيان (1381) «از طبقۀ اجتماعي تا سبک زندگي»، نامه علوم اجتماعي، شماره 20، صص 3-27.#
اديبي، حسين (1354) جامعه‌شناسي طبقات اجتماعي، تهران، دانشگاه تهران.#
ازغندي، عليرضا (1386) درآمدي بر جامعه‌شناسي سياسي ايران، تهران، قومس.#
اسميت، فوانک آرد (1379) «تاریخ‌نگاری و پسامدرنيسم»، ترجمه حسينعلي نوذري، فصلنامه تاريخ معاصر ايران، سال چهارم، شمارۀ 13و 14، صص 63-95.#
ايماني جاجرمي، حسين (1387) «نگاهي جامعه‌شناختي به مخاطره در شهر»، مطالعات اجتماعي ايران، شماره 4، صص 124-142.#
تاجیک، محمدرضا (1385) «پسامارکسیسم و پسامارکسیسم»، پژوهش سیاست نظری، شماره 2، صص 25-46.#
توسلي غلام عباس و ابوعلي ودادهير (1388) «مناسبات دانش و سياست در يک جامعۀ مخاطره‌آمیز: تأملی جامعه‌شناختي بر شکل‌گيري جوامع مخاطره‌آمیز نظارتي در عصر حاضر»، مجله جامعه‌شناسي ايران، دوره 10، شمارۀ 4، صص 22-42.#
رباني، رسول و حامد شيري (1388) «اوقات فراغت و هويت اجتماعي: بررسي جامعه‌شناختي الگوهاي گذران اوقات فراغت جوانان در تهران»، فصلنامه تحقيقات فرهنگي، دوره دوم، شماره 8 ، صص 209-249.#
سليماني، داوود (1387) «منشأ طبقات اجتماعي و قرآن»، فصلنامه تخصصي پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآني، سال اول، شماره 1، صص 55-62.#
علمي، محمود (1388) «گرایش‌ها و اولویت‌های ارزشي دانشجويان و رابطۀ آن با طبقۀ اجتماعي»، جامعه‌شناسي كاربردي، سال بيستم، شماره ۲ (پياپي ۳۴)، صص 107-132.#
فوزي، يحيي و مليحه رمضاني (1388) «طبقۀ متوسط جديد و تأثيرات آن در تحولات سياسي بعد از انقلاب اسلامي در ايران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامي، سال پنجم، شماره 17، صص 11-27.#
قاسمي، محمدعلي (1388) «جامعة ريسك و اهميت آن براي مطالعات استراتژيك»، فصلنامه مطالعات راهبردي، سال دوازدهم، شماره 3، صص 27-46.#
كنيگ، ساموئل (1353) جامعه‌شناسي، ترجمه مشفق همداني، سيمرغ، تهران.#
كوئن، بروس (1383) درآمدي بر جامعه‌شناسي، ترجمه محسن ثلاثي، تهران، فرهنگ معاصر.#
گرب، ادوارج (1373) نابرابری‌های اجتماعي، ترجمه محمد سياهپوشان و احمدرضا غروي¬زاده، تهران، معاصر.#
گورويچ، ژرژ (1357) مطالعه دربارۀ طبقات اجتماعي، ترجمه باقر پرهام، تهران، شركت سهامي کتاب‌های جيبي.#
گيدنز، آنتوني (1380) پيامدهاي مدرنيته، ترجمۀ محسن ثلاثي، چاپ دوم، تهران، مرکز.#
---------- (1382) تجدد و تشخص (جامعه و هويت شخصي در عصر جديد)، ترجمۀ ناصر موفقيان، چاپ دوم، تهران، ني.#
لهسايي¬زاده، عبدالعلي (1380) «نابرابري و قشربندي اجتماعي در ايران»، مجله علوم اجتماعي و انساني دانشگاه شيراز، دوره شانزدهم، شماره دوم، صص 3-24.#
ليوتار، ژان فرانسوا (1381) وضعيت پست‌مدرن؛ گزارشي دربارۀ دانش، ترجمه حسينعلي نوذري، تهران، گام نو.#
مارش، ديويد و جري استوکر (1378) روش و نظريه در علوم سياسي، ترجمه امیرمحمد حاجی يوسفي، تهران، پژوهشکده راهبردي.#
مالکوم، واتزر (1379) جهانی‌شدن، ترجمۀ اسماعيل مرداني گيوي و سياوش مريدي، تهران، سازمان مديريت صنعتي.#
نش، کيت (1385) جامعه‌شناسي سياسي معاصر (جهانی‌شدن، سياست و قدرت)، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، کوير.#
وارد، گلن (1387) پست‌مدرنیسم، ترجمه قادر فخر رنجبري و ابوذر کرمي، تهران، ماهي.#
Bauman, Z.# (2002) Society Under Siege, Cambridge: Polity Press.#
Beck, U.# (1992) Risk Society: Toward a New Modernity, London: Sage.#
---------- (1994) The Reinvention of Politics: Towards a Theory of Reflexive Modernization’ in U.#Beck, Polity Press
---------- (1995) Ecological Politics in an Age of Risk, Cambridge: Polity Press.#
---------- (1997) The Reinvention of Politics: Rethinking Modernity in the Global Social Order, Cambridge: Polity Press.#
---------- (2002) ”The Cosmopolitan Society and its Enemies”, Theory, Culture & Society 19 (1–2): 17–44.#
Beck, U.# and Beck-Gernsheim, E.# (2002) Individualization: Institutionalized Individualism and its Social and Political Consequences, London: Sage.#
Beck, U.# and Willms, J.# (2004) Conversations with Ulrich Beck, Cambridge: Polity Press.#
Boudon.#r and Bourricaud.#F.# (1989) Acritical dictionary of sociology, selected and translated to English by Hamilton P.#London, Routledge, first.#
Bourdieu, P.# (1984) Distinction.# Harvard, Cambridge, MA
Featherston, M (1996) Global culture, London, Routledge.#
Giddens, Anthony.# (1994) Beyond Left and Right: The Future of Radical Politics, Cambridge: Polity Press.#
------------------ (1996) Sociology, (Cambridge; Polity press).#
------------------ (1999) ”Risk and Responsibility”, Modern Law Review, 62 (1).#
Goldthorpe, J.# H.# (1983) ”Women and Class Analysis: In Defence of the Conventional View”, Sociology 17 (4): 465–88.#
Hindess, B.# (1987) Politics of class Analysis, oxford, Basill Black wellinc.#
Marx, Karl, & Engles, F.# (1970) The communist Manifesto.# Harmondsworth.#
--------------------------- (1976) Collected works.# London: vol.# 5.#
--------------------------- (1994) Capital, London, Penguin books
Mythen, G.# (2005) «Employment, Individualization and Insecurity: Rethinking the Risk Society Perspective», The Sociological Review 53 (1): 129–49.#
Pakulski, J.# and M.#Waters (1996) The Death of Class, London, Sage.#
Scott, J.# (2006) ”Class and Stratification” in G.#Payne (ed.#) Social Divisions, Second Edition, Basingstoke: Palgrave Macmillan.#
Skeggs, B.# (2004) Class, Self, Culture, London: Routledge.#