از شکست بازار تا شکست دولت مناقشه بازارگرایان و دولت‌گرایان در دوران مدرن
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظری
حجت کاظمی
1
(حقوق و علوم سیاسی)
کلید واژه: دولت بازار عملکرد اقتصادی کمیت مداخله کیفیت مداخله,
چکیده مقاله :
از چشم انداز منازعه‌ای که از حدود سه سدۀ پیش دربارۀ حدود مداخلۀ دولتی و آزادی بازار در جریان بوده، دو رویکرد کلی قابل شناسایی است: بازارگرایان و دولت گرایان. این تمایز بر اساس وزنی است که هر رویکرد به یکی از این دو نهاد و قابلیت‌های آن برای تحقق کارایی بهینۀ اقتصادی می‌دهند. منازعه بر سر این موضوع، بیش از هر چیز ماهیتی عمیقاً ایدئولوژیک داشته است و هر رویکرد کوشیده تا شواهد تاریخی را به نفع خود صورت بندی کند. ما در این مقاله ضمن طرح روند تاریخی منازعۀ دو رویکرد و تنوعات درونی آنها، نشان خواهیم داد که در سایه دستاوردها و ناکامی‌های هر دو رویکرد از یکسو و طرح الگوهای نظری بدیل و شکل گیری تجربه‌های موفق توسعه‌ای خارج از تجربه‌های متعارف مورد استناد دو طرف منازعه از سوی دیگر، از دهه نود به این سو زمینه‌های طرح الگوی نوینی از حدود مداخله دولتی فراهم آمد. رویکرد نهادگرایی با تمرکز بر مقولۀ «کیفیت» مداخله به جای «کمیت» مداخله دولتی در پی فراتر رفتن از منازعۀ ایدئولوژیک یادشده و نظریه پردازی دربارۀ نحوه و کیفیت تعامل مثبت دولت با نهادهای بازار است.
From controversial view that has been flowing with regard to governmental interference and market freedom since three last centuries, two approaches can be identified: market-inclined and gvernment-inclined. This distinction is based on the weight that each approach assigns to one of these two institutions and its capacities for achievement of optimal economical efficiency. Controversy on this issue has a deep idealogic nature more than anything else and each approach tries to form historical evidence in their favors. In this paper, in addition to proposing the historical process of two approaches’ controversy and their internal varieties, we prove that in the shadow of achievements and failures of two approaches on one hand and proposing the alternative theoretical patterns and formation of developmental successful experience outside of conventional experiences that documented by two controversy parties on other hand, the grounds of the new pattern proposition of governmental interfernce extent have been provided since 1990 decade until now. The institution-inclined approach focusing on the topic of “quality” of interference instead of “quantity” of governmental interference is looking beyond the mentioned ideologic controversy and theorizing aboat the method and quality of positive governmental interaction with market institutions.