گذار به دموکراسی و فراز و فرود منازعۀ قومی
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظری
حمید علی‌پور
1
(دانشگاه مازندران)
احمد رضايي
2
(دانشگاه مازندران)
علي کريمي مله
3
(دانشکده حقوق و علوم سیاسی)
کلید واژه: رژیم‌های اقتدارگرا گذار به دموکراسی منازعه قومی تخفیف منازعه قومی تشدید منازعه قومی,
چکیده مقاله :
منازعۀ قومی و عوامل مرتبط با آن، یکی از پرسمان های عمدۀ نحله های مختلف علوم اجتماعی، به ویژه در چندین دهۀ اخیر بوده است. هم زمانی تحولات منازعۀ قومی و فرآیند گذار به دموکراسی، به ویژه پس از نیمه دوم قرن بیستم، مطالعات جامعه شناسی سیاسی منازعه قومی را به این مسئله متمرکز ساخته است که گذار به دموکراسی، چه شرایط و بسترهایی را برای تحولات منازعۀ قومی فراهم می کند. مهم تر اینکه گذار به دموکراسی الزاماً با منازعه قومی توأمان است، یا اینکه فرآیند گذار می تواند به واسطه ترویج مذاکرۀ سیاسی در حکومت های دموکراتیک نوین، فرصتی برای پیشگیری از منازعات قومی مهیا کند؟ با توجه به نبود پژوهش های تئوریک در این زمینه، ما در این مقاله با بهره گیری از تحلیل کیفی، به مطالعۀ شرایطی پرداخته ایم که طی آن، گذار به دموکراسی هم بستری برای تعدیل منازعات قومی مهیا می کند و هم منجر به تشدید آن می شود. راهبردهای نهادی ممانعت از منازعۀ قومی، منازعۀ قومی و نشو ونمای رویه های دموکراتیک و رفتارشناسی رژیم های اقتدارگرا در باب تنوع قومی از دیگر موضوعات مورد مداقه ما در این پژوهش بوده است.
Ethnic conflict and its related factors is one of the social sciences’ main research areas, especially in the recent decades. Ethnic conflict revolutions’ parallelism with transition process to democratization, especially after 2th half of 20th century, make political sociology of ethnic conflicts focus on this scientific scope that what requirements and circumstances can be provided by transition of democracy for revolution of ethical conflicts. The main question is, whether democratization transition and its process, inevitably is concomitant with ethnical conflicts or transition process can provide an opportunity that prevents ethnical conflicts through the promotion of political negotiations in innovative democratic governments? Regarding lack of theoretical researches in this scope, using qualitative analysis, we studied the conditions through which, democratization transition provides a background both for ethnical conflicts’ moderation and also exacerbation. Institutional strategies that prevent ethnical conflicts, ethnic conflicts and democratic processes’ flourishing and authoritarian regimes’ typology across ethnic variation are the present study’s other interesting areas that have been investigated.
آبراهامیان، یرواند (1389) ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل¬محمدی و محمد¬ابراهیم فتاحی، چاپ هفدهم، تهران، نی.#
احمدی، حمید (1378) قومیت و قوم¬گرایی در ایران، از افسانه تا واقعیت، چاپ چهارم، تهران، نی.#
بشیریه، حسین (1386) گذار به مردم¬سالاری، تهران، نگاه معاصر.#
پاک¬سرشت، سلیمان (1387) بررسی تطبیقی - کمی عوامل مؤثر بر بروز تضادهای قومی در جوامع چندقومی جهان بین سال‌های 1980 تا 1999، پایان¬نامه دکترای جامعه¬شناسی سیاسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تربیت مدرس.#
پرزورسکی، آدام (1386) «مسائلی چند در مطالعه¬¬¬ گذار به دموکراسی»، در: گذار به دموکراسی، ملاحظات نظری و مفهومی، به کوشش محمدعلی کدیور، تهران، گام نو.#
تیلی، چارلز (1391) دموکراسی، جامعه¬شناسی تاریخی تحولات دموکراتیک، ترجمه¬ یعقوب احمدی، تهران، جامعه¬شناسان.#
جامی (1362) گذشته چراغ راه آینده است، چاپ دوم، تهران، نیلوفر.#
حاجیانی، ابراهیم (1380) «الگوی سیاست قومی در ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره¬ 11 و 12، صص 119-138.#
داوودی، علی¬اصغر (1391) «نقش حافظه¬ جمعی در بروز منازعات قومی»، مجله¬ جامعه¬شناسی ایران، دوره¬ سیزدهم، شماره 1 و 2، صص 130-152.#
دلاپورتا، دوناتلا و ماریو دیانی (1390) مقدمه¬ای بر جنبش¬های اجتماعی، ترجمه¬ محمدتقی دلفروز، چاپ سوم، تهران، کویر.#
دومارگن، ژان- ایو و دانیل موشار (1389) مبانی جامعه¬شناسی سیاسی، ترجمه عبدالحسین نیک¬گهر، تهران، آگه.#
شر، دونالد (1386) «گذار به دموکراسی و گذار از طریق مراوده»، در: گذار به دموکراسی، ملاحظات نظری و مفهومی، به کوشش محمدعلی کدیور، تهران، گام نو.#
صالحی امیری، سید رضا (1385) مدیریت منازعات قومی در ایران، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک.#
فاضلی، محمد (1389) بنیان‌های ساختاری تحکیم دموکراسی، تجربه¬ دموکراسی در ایران، ترکیه و کره جنوبی، تهران، کندوکاو.#
کاتم، ریچارد (1385) ناسیونالیسم در ایران، ترجمۀ احمد تدین، چاپ چهارم، تهران، کویر.#
کدیور، محمدعلی (1386) گذار به دموکراسی، ملاحظات نظری و مفهومی، تهران، گام نو.#
کریمی، علی (1390) درآمدی بر جامعه¬شناسی سیاسی تنوع قومی، مسائل و نظریه‌ها، تهران، سمت.#
مقصودی، مجتبی (1380) تحولات قومی در ایران، علل و زمینه‌ها، تهران، مؤسسه مطالعات ملی.#
هانتینگتون، ساموئل (1388) موج سوم دموکراسی در پایان قرن بیستم، ترجمه احمد شهسا، چاپ چهارم، تهران، روزنه.#
Angstrom, Jan (2000) the sociology of studies of ethnicconflict, Explaining the causal status of development, Civil Wars, 3,3, pp.# 23-44.#
De Nevers, Renee (1993) Democratization and Ethnic Conflict, Survival, vol.# 35, pp.# 31-48.#
Lake, David A.# and Rothchild, Donald (1996).# Containing Fear, The Origins and Management of Conflict.# International Studies, 21, (2) pp.# 41-75.#
Levinson, David (1994) Ethnic Relations; a Cross-Cultural Encyclopedia, ABC-CLIO, Inc.#
Lijphart, Arend (1969) Consociational Democracy World Politics, vol.# 21, No.#2, pp.# 207-225.#
------------------ (2004) Constitutional design for divided societies, Journal of Democracy, Volume 15, pp.# 96-109.#
Malesevic, sinisa (2004) the Sociology of Ethnicity, London, SAGE Publication.#
Mann, Michael (2005) the Dark Side of Democracy, Cambridge, Cambridge University Press.#
Musau, Berita (2008) Ethnic Conflicts and Transition to Democracy in Africa, Recurrence of Ethnic Conflicts in Kenya (1991-2008) Academic degreeaspired Master (M.#A) Advisor, Prof.# Dr.# Walter Schicho, Wien University.#
Prazauskas, Algis (1991) Ethnic Conflicts in the Context of Democratizing Political Systems, Theory and Society, Vol.# 20, No.# 5, pp.#581-602.#
Rustow, Dankwart (1970) transitions to democracy, towards a dynamic model, Comparative politics, vol.# 2, No.#3, pp.# 337-363.#
Varshney, Ashutosh (2007) Ethnicity and Ethnic Conflict, Oxford Handbook of Comparative Politics, New York, Oxford University Press, pp.# 274-294.#