تحليل جامعه‌شناسي سياسي از چشمانداز گفتماني: منطق و برآيندهاي معرفت‌شناختي
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظریعلي حسن‌پور 1 * , Alia shraf Nazari 2
1 -
2 -
کلید واژه: جامعه‌شناسي سياسي دولت قدرت فرهنگ گفتمان هژمون جنبش‌هاي اجتماعي,
چکیده مقاله :
در سال‌هاي اخير در اثر تحولاتي مانند جهانی شدن، گسترش ارتباطات، شکل گيري جنبش هاي جديد اجتماعي، مفاهيم کلاسيک جامعه شناسي سياسي مانند دولت، ايدئولوژي، قدرت، گروه‌ها و نظام اجتماعي، طبقه و... تحولات عميقي یافته اند؛ به گونه اي که به نظر ميرسد نظريه‌هاي مارکسيستي، نظرات اثبات گرايي و رفتارگرايي، تحليل وبري از جامعه و دولت، نخبهگرايي، کارکردگرايي، پلوراليسم وکورپوراتيسـم براي تحليـل جامعۀ امروز ناتوان و ضعيف به نظر مي رسد. در سال هاي اخير، نظریۀ گفتمان توانسته است بين عناصري مانند قدرت، ايدئولوژي و فرهنگ ارتباط برقرار کند و در حوزه‌هاي مختلف علوم انساني به ويژه علوم سياسي، کاربرد وسيعي پيدا کند. در اين پژوهش تلاش شده پس از فهم نظريۀ گفتمان، ماهيت دولت، مبناي شکل گيري گروه‌هاي اجتماعي، قدرت، فرهنگ، «جنبش هاي اجتماعي جديد» و نحوۀ منازعۀ گفتمان ها در عرصۀ جامعه براي تبديل شدن به گفتمان هژمون، نقش سوژه در مبارزات سياسي و «جايگاه دولت» از منظر جامعه شناسي سياسي تحليل و بررسی شود. از جمله مهم ترین نتايج پژوهش حاضر مي توان به اهميت يافتن فرهنگ به عنوان عرصۀ منازعه و مواجهه، توجه به «بازنمودها» و وانموده‌ها، تکثر نگرشها و منافع، تفکيک زدايي از حوزه‌هاي مختلف جامعه و کشيده شدن منازعۀ قدرت به سطح جامعه و عرصۀ «خيابان» و... اشاره کرد.
In recent years, due to evolutions like globalization, expansion of communication, and the formation of new social movements, classic concepts of political sociology like state, ideology, power, groups and social system, class and so on undergone deep changes; so that is seems Marxist theories, positivism and behaviorism theories, Weberian analysis of society and state, elitism, functionalism, pluralism and corporatism all seem to be unable to analyze the contemporary societies. In recent years, the discourse theory could make connections between elements like power, ideology and culture and found many applications in different areas of humanities especially political sciences. It is attempted in this article, after comprehending the discourse theory, the nature of state, the base of social groups’ formation, power, culture, “new social movements” and kinds of discourses quarrel in social area to turn into the hegemonic discourse, to review and analyze the role of subject in political struggles and “status of state” from the perspective political sociology. Some of the most significant results of this study include: the outweighing of culture as the arena of struggle and encounters, attending to “representations”, the plurality of views and interests, desegregation of different areas of society and bringing the power conflict into society and “street” spaces and so on.