بازخوانی نظریة برخورد تمدنها بر اساس تحولات خاورمیانه در دو دهة اخیر
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظری
احمد زارعان
1
امیر مسعود امیر مظاهری
2
کلید واژه: تمدن هویت‌یابی برخورد تمدنها جنگ بین‌تمدنی جنگ درون‌تمدنی,
چکیده مقاله :
پس از پایان جنگ سرد، مرزهای هویتی ملت‌ها که بر اساس وابستگی به یکی از قطب‌های سیاسی و ایدئولوژیک یا عدم وابستگی به آنها مشخص می‌شد، دگرگون گردید و نقش و اهمیت فرهنگ در فرایند هویت‌یابی ملت‌ها برجستهتر شد. در حالی که مرزهای هویتی در گذشته، بیشتر بر اساس شاخص‌های سیاسی، ایدئولوژیک و اقتصادی تعیین میشدند، به تدریج مرزهای هویتی بر اساس شاخص‌های فرهنگی شکل گرفتند و هویت فرهنگی و تمدني بیش از گذشته مبنای تفکیک واحدهای سیاسی قرار گرفت. این مقاله با استفاده از روش توصيفي - تبييني، به دنبال ارائۀ تبیینی از چرایی تقابل‌های برون‌تمدنی و درون‌تمدنی در سال‌های اخیر بر اساس نظريه برخورد تمدن‌هاست. نتایج این مقاله مؤید این فرضيه است که در شرایط جدید، فرایند یک‌سویة جهانی‌شدن، به همان میزان که مرزهای فرهنگی جوامع را از میان برداشته و در جهت غربی کردن آنها حرکت کرده است، موجب شده است تا گروه‌های اجتماعی، هویت خود را بر اساس غیریت از غرب و فرهنگ و تمدن غربی بازتعریف کنند و در فرایند هویت‌یابی فرهنگی و تمدنی، روند غربستیزی و غرب‌گریزی افزایش یافته است
After ending the cold war, the identity boundaries of nations that are specified based on the dependence on one of the political and ideological poles or independence on them , have been changed and the role and importance of culture in identity finding process of nations have turned out to be more prominent . While the identity boundaries in the past were specified in terms of political, ideological and economic indexes, gradually the identity boundaries were formed based on cultural indexes and civilizational and cultural identity were determined as a distinguishing basis of political units. This paper seeks to specify the argument of contrast inside and outside of civilization in recent years based on the theory of clash of civilizations. The result of this paper confirms this assumption that in new circumstances, the one-sided process of globalization, equally has removed the cultural boundaries of societies and proceed in the direction of westernizing them, has caused social groups redefine its identity based on its separation from west and western culture and civilization and increase the rate of west fighting and retreating in cultural and civilizational identity finding process
قرآن کریم.#
ابوالحسنی، علی‌محمد (1394) اتحاديه عرب، قابل دسترسی در:
http://www.#pajoohe.#com/FA/index.#php?Page=definition&UID=43079
احمديان، قدرت (1376) الگوي رفتاري قدرت‌هاي بزرگ در بحران‌هاي بين‌المللي، فصلنامه سياست دفاعي، شماره 20 و 21، پایيز و زمستان، صص 55-82.#
ادیب‌راد، نسترن (1383) هویت و بحران هویت، ابعاد روان¬شناختی هویت جنسی و هویت فرهنگی، به کوشش علی‌اکبر علیخانی، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.#
اسپوزیتو، جان ال (1372) جنگ خلیج فارس، جنبش‌های اسلامی و نظم نوین جهانی، ترجمة م.#ضیایی، ماهنامة دانش سیاسی، پیش‌شمارة 3، بهمن و اسفند، ص 121.#
استاوریانوس، لفتن استاوروس (1392) شکاف جهانی، سیر شکل گیری جهان سوم، ترجمة رضا فاضل، تهران، ثالث.#
اسمیت، آنتونی‌دی (1379) فرهنگ، اجتماع و سرزمین: سیاست قومیت و ناسیونالیسم، ترجمۀ نورالله قیصری، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 4، صص 33-65.#
امین، سمیر (1379) ناسیونالیسم و جهان¬سازی، گروه ترجمه تخصصي البرز، ترجمان سیاسی، شماره 43، مهرماه، صص 125-151.#
برگر، پیتر و توماس لوکمان (1387) ساخت اجتماعی واقعیت، رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت، ترجمة فریبرز مجیدی، چاپ دوم، تهران، علمی و فرهنگی.#
بوزان، باری (1390) ایالات متحده و قدرت‌های بزرگ، سیاست‌های جهانی در قرن بیست و یکم، ترجمة عبدالحمید حیدری، چاپ دوم، تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی.#
بیرو، آلن (1375) فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، جلد دوم، تهران، کیهان.#
جهان نيوز (1393) داعش، بی¬قاعده¬تر از القاعده، قابل دسترسی در:
:http://www.#jahannews.#com/vdcaaine649nio1.#k5k4.#txt
حیدری، محمد (1383) هویت و بحران هویت، هویت و امنیت ملی، به کوشش علی‌اکبر علیخانی، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.#
رشاد، علی‌اکبر (1378) تمدنها و فرهنگ‌ها: تقابل یا تعامل، قبسات، شمارة 14، قابل دسترسي در:
http://www.#ensani.#ir/fa/content/6500/default.#aspx
رواشدی، عبدالرحمن سلوم (1391) الجهاد العلامی، تاصیل و تفعیل، قراءه فی اعلام الجهادی فی العراق، المشرف العام علی وکاله حق اخباریه،
http://www.#haqnews.#net/SaveNews.#aspx?id=19530
ساتانوفسکی، یوگنی (2014) جنگ جهانی سوم، جنگ تمدن¬ها خواهد بود، قابل دسترسي در:
http://persian.#ruvr.#ru/2014_09_29/277948828
ساروخانی، باقر (1375) درآمدی بر دایره¬المعارف علوم اجتماعی، جلد اول، تهران، کیهان.#
سخنرانی آیت¬الله خامنه¬ای به زبان عربی در جمع نمازگزاران جمعه در تهران (1390) در تاریخ 14 بهمن، مشاهده شده در تاریخ 8/9/1393، قابل دسترسی در:
http://farsi.#khamenei.#ir/speech-content?id=18923
سلیمی، حسین و حافظه سیفی آتشگاه (1387) تأثیر جهانی¬شدن بر فرهنگ (مطالعة موردی: ژاپن)، فصلنامة رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شمارة 13، بهار، صص 169-205.#
شایان‌مهر، علیرضا (1390) دایرهالمعارف تطبیقی علوم اجتماعی، جلد هفتم، تهران، کیهان.#
صالحی‌امیری، سید رضا (1386) مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی، تهران، ققنوس.#
کاستوپولوس، آتانا دلی (1387) تمدنها و فرهنگ‌ها، تقابل یا تعامل، قبسات، شمارة 14، قابل دسترسي در: http://www.#ensani.#ir/fa/content/6500/default.#aspx
گلمحمدی، احمد (1392) جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت، تهران، نی.#
متقی، ابراهیم (1392) گفتمان و پادگفتمان‌های مقاومت در سیاست بین‌الملل، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال چهاردهم، شمارة 4، پیاپی 56، زمستان، صص 47-82.#
مصلي‌ن‍ژاد، عباس (1388) علل تداوم بحران‌هاي خاورميانه در دوره جرج بوش، پژوهشنامه علوم سياسي، شماره 14، بهار، صص 195-224.#
مکارم شیرازی، ناصر (1370) تفسیر نمونه، ج10، چاپ دهم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.#
میسون، تی‌دیوید (1375) قومیت و سیاست، گزیده مقالات سیاسی - امنیتی، جلد 2، تهران، بینش.#
نظری، علی¬اشرف (1385) پست¬مدرنیسم و هویت سیاسی، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 27، صص 115-136.#
نوچه‌فلاح، رستم (1383) هویت و بحران هویت؛ واقعیتی ثابت یا سیال، به کوشش علی‌اکبر علیخانی، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.#
هانتینگتون، ساموئل (1378) برخورد تمدنها و بازسازی نظم جهانی، ترجمه محمدعلی حمیدرفیعی، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.#
Beyer, P (1998) Globalization.# In R.# Wuthnow, (ed) The Encyclopedia Of politics an Religion.#
Castells, M (1997) The Power of Identity, Oxford, Blackwell.#
Connely, M and kennedy, P (1994) Must it be The Rest Against The west? The Atlantic, December 1994.#
Delors, Jacques (1993) Questhon Concerning European Security, Brussels, International Institute for strategic studies, 10 september.#
Fridman, J (1994) Cultural Identity and Global Process, London, SAGE.#
Gambhir, Harleen K92014) backgrounder, Dabiq: The Strategic Mesaging of the Islamic State, P:4, www.#Understandingwar.#org
Giddens, Anthony (1994) Beyond Left and Right: The Future of Radical Politics, Stanford University Press.#
Guibernau, M (1996) Nationalism, Cambridge, Polity press.#
Havel, Vaclav (1994) The New Measure of Man, New York Times, 8 July.#
Holton, R (1998) Globalization and The Nation-state, London, McMillan.#
Huntington, Samuel P (1993) The clash of civilizations?, Foreign Affairs; Summer 1993.#
Kennedy, Paul (1993) Preparing for the Twenty First Century, New York, Random House.#
Kissinger, Henry A (1994) Diplomacy, New York, Simon and Schuter.#
---------------------- (2014) Iran, A Bigger Problem Than ISIS, Retrieved from:
www.#huffingtonpost.#com/.#.#.#/henry-kissinger-iran-isis_n_5777706.#html
Mearsheimer, John J (2014), Can China Rise Peacefully?, http://nationalinterest.#org/commentary/can-china-rise-peacefully-10204
Morley, D and Robins, K (1996) Spaces of Identity.# London, Rutledge.#
Rosenau, Pauline Marie (1991),Postmodernism and the Social Sciences,Vol 9, London, Routjedge.#
Thompson, J (1998) Community Identity and World Citizenship, Cambridge, Polity press.#
Toynbee, Arnold J (1948) Civilization on Trial, New York, Oxford University Press.#
Wallerstein, I (1991) Geopolitics and Geoculture, Cambridge, Cambridge University press.#