موانع توسعه علوم انسانی از منظر خردگرایی نقاد با نگاهی به ایران
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظری
لیلا سنگی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات)
محمد مهدي مجاهدي
2
سید عبدالامیر نبوی
3
(وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
الهه حجازی
4
(دانشگاه تهران)
کلید واژه: توسعه علمی علوم انسانی موانع خردگرایی نقاد ایران,
چکیده مقاله :
جوامع مختلف برای قرار گرفتن در مسیر بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند فراهم نمودن زمینه های رشد و توسعه علمی هستند. جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای رسیدن به توسعه و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند توسعه علوم به ویژه در حوزه علوم انسانی به عنوان اساس تحول جامعه است. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که مهم ترین موانع توسعه علوم انسانی در ایران کدامند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش می توان مطرح کرد این است که مجموعه ای از عوامل معرفتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، موانع توسعه علوم انسانی در ایران را ایجاد نموده‌اند که این موانع نیز هم عرض و هم ارزش نیستند و برخی نسبت به برخی دیگر تقدم داشته، جنبه تعیین کنندگی دارند. با استفاده از نظریه خردگرایی نقاد، موانع توسعه علوم انسانی در ایران بررسی شده است.
Different societies need to provide growth and development opportunities in order to improve their social and economic conditions. One of the factors affecting the growth and development in any society is the transformation of the country's scientific structures and the spread of knowledge, and in particular, the human sciences. The Islamic Republic of Iran is no exception to this rule. In order to achieve development and improvement of its social and economic conditions, Iran needs to develop science, especially in the field of human sciences, as the basis of society's transformation. The question that is posed here is how do cognitive factors play a role in the lack of development of the humanities in Iran? The main hypothesis in answering this question is that the weakness of rational political structures based on collective wisdom is one of the most important obstacles to the development of science in Iran in the field of humanities. We used from the New Institutionalism framework to analyze this article, which is a social and political theory. Besides this theory, for the epistemological aspect of analysis, the theory of critical rationalism of Popper will be used.
آزاد ارمکی، تقی (1380) اندیشه نوسازی در ایران، تهران، دانشگاه تهران.
اباذری، یوسف (1387) خرد جامعه¬شناسی، تهران، طرح نو.
بشیریه، حسین (1381) دیباچه¬ای بر جامعه¬شناسی سیاسی ایران، تهران، نگاه نو.
بوردیو، پیر (1388) درسی درباره درس، ترجمه ناصر فکوهی، تهران، نی.
--------- (1389) نظریه کنش، ترجمه مرتضی مردیها، تهران، نقش و نگار.
پایا، علی (1386) «عقلانیت نقادانه و منطق موقعیت، رهیافتی کارآمد برای روش¬شناسی دانش آموزش و پرورش»، فصلنامه نوآوری¬های آموزشی، شماره 21، صص 11-48.
پوپر، کارل ریموند (1381) منطق اکتشاف علمی، ترجمه حسین کمالی، تهران، علمی و فرهنگی.
-------------- (1390) زندگی سراسر حل مسئله است، ترجمه شهریار خواجیان، تهران، مرکز.
-------------- (1391) سرچشمه¬های دانایی و نادانی، ترجمه عباس باقری، چاپ نهم، تهران، نی.
تقی¬زاده، محمد (1379) «فرهنگ، فضای حیات و بستر تعالی جامعه»، پژوهش، پاییز و زمستان، شماره چهارم، صص 34-54.
چالمرز، آلن اف (1384) چیستی علم، ترجمه سعید زیباکلام، تهران، سمت.
چلبی، مسعود و ثریا معمار (1384) «بررسی عرضی- ملی عوامل کلان مؤثر بر توسعه علمی»، پژوهش و برنامه¬ریزی در آموزش عالی، شماره 37، صص 1-23.
داوری اردکانی، رضا (1389) علوم انسانی و برنامه¬ریزی توسعه، تهران، فردایی دیگر.
رفیع‌پور، فرامرز (۱۳۸۳) علوم انسانی در ایران نگاهی از بیرون و درون، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
رنانی، محسن (1391) کهولت اقتصاد ایران؛ مانع تحرک تولید و اشتغال ملی، بورس نیوز، کد خبر 77710.
سروش، عبدالکریم (1387) تفرج صنع، تهران، صراط.
سيمبر، رضا (1379) اصول روابط بين¬الملل، رشت، دانشگاه گيلان.
شرمان، گي (1374) انديشمندان راستين زمان ما، ترجمه ويدا ناصحي، تهران، آروين.
عظیمی، حسین (1391) اقتصاد ایران، توسعه، برنامه¬ریزی، سیاست و فرهنگ، به کوشش خسرو نورمحمدی، تهران، نی.
کچوئیان، حسین و مجید فولادیان (1386) «فلسفه علوم اجتماعی از دیدگاه پوپر»، فصلنامه پژوهش‌های فلسفی- کلامی، سال نهم، شماره دوم، صص 37-64.
ملکیان، مصطفی (1388) «اومانیسم در ساحت انسان متجدد»، مجله آئین، شماره 22 و 23، صص 50-56.
نوروززاده، رضا و ندا رضایی (1388) «توسعه علمی در جمهوری اسلامی ایران؛ ابعاد، موانع و راه‌کارها»، پژوهشنامه علوم اجتماعی، تابستان، شماره 39، صص 9-46.